ถ้ำน้ำลอด อยู่ใน อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน ภายใต้การดูแลของศูนย์ศึกษาธรรมชาติ และสัตว์ป่าถ้ำน้ำลอด หนึ่งในสถานที่เที่ยวอันซีนไทยแลนด์ที่ไม่ควรพลาด ถ้ำน้ำลอดเป็นถ้ำขนาดใหญ่ที่มีสายน้ำไหลผ่านทะลุในถ้ำถึงปลายทางถ้ำโดยมีความยาวถึง 2.5 กิโลเมตร สายน้ำไหลกัดเซาะหินภายในถ้ำทำให้เกิดโพรงถ้ำอีก 3 แห่ง ได้แก่ ถ้ำเสาหิน ถ้ำตุ๊กแก และถ้ำผีแมน โดยจะแบ่งเป็นสองช่วง ช่วงแรกเป็นการชม ถ้ำเสาหิน และ ถ้ำตุ๊กแก และช่วงที่สองจะเป็นการชมถ้ำผีแมน
ถ้ำเสาหิน อยู่ห่างจากปากถ้ำประมาณ 250 เมตร ภายในมีหินงอกหินย้อยรูปร่างแปลกตาต่างๆ หินกากเพชร มีเสาหินขนาดใหญ่อยู่ใจกลางถ้ำสูงประมาณ 22 เมตร
ถ้ำตุ๊กแก ถัดมาจากถ้ำเสาหินประมาณ 90 เมตร ภายในมีหินงอกหินย้อยรูปร่างคล้ายตุ๊กแกเรียงรายอยู่มากมายตามพื้นถ้ำอันเป็นที่มาของชื่อ ผนังถ้ำมีภาพเขียนเก่าแก่โบราณก่อนประวัติศาสตร์รูปร่างต่างๆ อาทิเช่น พืช คน และสัตว์ คาดว่าอายุมากกว่า 2,000 ปี
ถ้ำผีแมน อยู่ในช่วงสุดท้ายในการชมถ้ำน้ำลอดก่อนจะกลับออกมาปากทางถ้ำ ล่องแพถัดจากถ้ำตุ๊กแกประมาณอีก 400 เมตร ภายในมีหินงอกหินย้อยรูปร่างงดงามต่างๆ นอกจากนี้ ยังมีการค้นพบ โครงกระดูกมนุษย์ เครื่องปั้นดินเผา เครื่องมือเครื่องใช้ที่ทำจากเหล็กภายในถ้ำอีกด้วย ไฮไลท์ของถ้ำคือโลงผีแมนที่เป็นท่อนไม้ขนาดใหญ่มีการแกะตรงกลางออกคล้ายร่องท้องเรือ มีคานพาดรองรับบนเสาที่ตั้งอยู่บนพื้นถ้ำ
การเข้าไปชมถ้ำน้ำลอดทำได้โดยการล่องแพไม้ไผ่เพียงอย่างเดียว ภายในถ้ำไม่มีไฟฟ้าเข้าถึงจึงต้องอาศัยผู้ชำนาญทางนำตะเกียงติดตัวไปเพื่อส่องสว่างนำทาง เปิดให้เข้าชมทุกวันตั้งแต่เวลา 8.00 – 17.00 นาฬิกา อัตราค่าบริการผู้นำทางอยู่ที่ 150 บาท และค่าแพต่อ 4 คนอยู่ที่ 550 บาท สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้จากหน่วยบริการสถานศึกษาธรรมชาติถ้ำน้ำลอด ที่หมายเลข 053-617-218 หรือ 053-612-982 ถึง 3
การเดินทาง : อยู่ห่างจากตัวอำเภอปายประมาณ 77 กิโลเมตร ใช้ทางหลวง 1095 มุ่งหน้าสู่อำเภอปางมะผ้า เลี้ยวขวาตรงหลักกิโลเมตรที่ 141 อีกประมาณ 9 กิโลเมตร ก็จะถึงถ้ำน้ำลอด